ANASAYFA

AFGANÎ DİL PEŞTUCA

Peştuca (Afganca, Paştuca veya Pahtuca) Afganistan'ın güneydoğusu ile Pakistan'ın kuzeydoğusunda yaşayan Peştuların konuştuğu dildir. Hint-Avrupa dillerinin Hint-İran dilleri öbeğine bağlıdır. Otuz sekiz harflik bir alfabesi vardır. Bazı sesler Sanskiritçede de bulunur. Peştuca, Afganistan’ın ve Pakistan’ın resmî dillerindendir. Afganistan nüfusunun çoğunluğunu oluşturan Peştular, Afgan adının bütün Afganistan halkı için kullanılmaya başlamasından önce bu adı taşırlardı. Afganistan'da yaklaşık 13 milyon, Pakistan'da da 28 milyon Peştu’nun yaşadığı tahmin edilmektedir.

Peştuca, bu dile uyarlanmış Arap alfabesiyle yazılır. Büyük ölçüde Hintçe etkisi altında kalmıştır. Ayrıca Farsça ve Arapçadan girmiş çok sayıda kelimeye rastlanır. Peştuca, Eski İran ve Hint dillerine özgü özellikler de taşımaktadır. Peştuca, 16. yüzyılda yazıya geçirilmeye başladı. 18. yüzyılda Afganistan devleti kurulunca dilin önemi daha da arttı. 1936 yılında Afganistan’ın resmî dili oldu. Günümüzde Peştuca, Afganistan’da eğitim dilidir. Ülkedeki ikinci dil ise Farsçadır. Afganistan ve Pakistan'ın dışında İran, Hindistan ve Bangladeş'te konuşulur. Bazı dilbilimciler Peştucayı, Urdu ve Farsçanın bir lehçesi olarak kabul ederler. Bazı dilbilimciler de, İran dillerin arkaik biçimi koruduğunu ileri sürmüşlerdir. Bu dilde verilen yapıtlar daha çok İslamî medrese ürünleridir. 10'a yakın Kur'an çevirisi bulunmaktadır.