ANASAYFA

MANASIZ BAKAN MANDA

Manda, çiftparmaklılar takımının boynuzlugiller familyasından geviş getiren bir memelidir. Sığıra benzemekle beraber ondan daha iri yapılıdır. Derisi siyah olup, az da olsa uzun ve seyrek kıllarla kaplıdır. Kuyruğunun ucunda bulunan püskülündeki kıllar, derisindekilere nispeten daha serttir. Genellikle, boyları 2 metre, yükseklikleri ise 1,5 metre kadar olan mandaların başı, aşağı doğru düşük vaziyettedir. Su ve çamura yatmaktan çok hoşlanır. Vücutlarına sıvanan çamur, mandaları harici asalaklardan muhafaza eder. Mandaların ortalama ömrü 22 yıl kadardır.

Tropik ve subtropik iklim bölgelerinde yaşarlar. Evcil ve yabanileri bulunur. Amerika bizonuna “bufalo” veya Amerika mandası da denir. Doğu Avrupa, Anadolu ve Ortadoğu'da evcil türleri, Afrika ile güney ve güneydoğu Asya'da yabanileri yaygındır. Hindistan yabani mandasının ağırlığı, 1 tondan fazla olup, yaklaşık 2 metre yükseklikte ve boynuz uzunluğu ise 1,5 metre civarındadır. Erkeği, bir filin hakkından gelecek kadar cesur ve kuvvetlidir. Avlanması kaplan kadar tehlikelidir. Yabani mandalar 10-20'lik sürüler halinde bataklık ve su kenarlarında yaşarlar ve gece otlarlar. Dünyada bulunan tahmini 78 milyon evcil mandanın yaklaşık 45 milyonu Hindistan'da bulunmaktadır.

Evcil mandalar, yük taşımak, et, süt ve derisinden istifade edilmek için beslenir. Dünyadaki bütün evcil mandalar, bataklık mandası ve ırmak mandası ırkından gelmektedir. Güney Asya'da yaygın olan bataklık mandası, oldukça güçlüdür. Buna karşılık güneş altında uzun müddet kalamaz. Türkiye'de, doğu Avrupa ve Ortadoğu'da bulunan ırmak mandası kuru otlaklarda ve nispeten duru sularda yaşar. Mandanın bol yıkanması ve çamura batması sağlıklı olması için şarttır. Eti pek fazla makbul değildir. Sütü, inek ve koyun sütüne göre daha yağlıdır. Derisi köselecilikte kullanılır. Üremeleri, 10 ay süren bir gebelik sonunda doğurduğu bir yavru ile olur. Doğum umumiyetle Mart-Mayıs aylarında olur. Yavru yaklaşık dört senede erginleşir.