![]() |
| |
|
1. ÇKİNAPA : MALUMAT
1. Xopa Lazonaşi iptineri/maartani noğa ren.
Hopa Lazona’nın ilk ilçesidir.
2. Xopaşi Sarpiş gumruğiş nek'na, Okortura do Oşkenda Asiaşa na guin3'k'en dido muimi ar sinorişi nek'na ren.
Hopa’nın Sarp gümrük kapısı, Gürcüstan ve Orta Asya’ya açılan çok önemli bir sınır kapısıdır.
3. Lazuri k'ult'uraş doloxe Xopas do Xopaş Lazuris dido çkvaneri do muimi ar oqopinoba uğun.
Laz kültürü içerisinde Hopa’nın ve Hopa Lazcasının çok önemli ve ayrıcalıklı bir yeri vardır.
4. Cuma nena Margalurişa irişen xolos na ren Lazuri, Xopaş Lazuri ren.
Kardeş dil Margalcaya en yakın olan Lazca Hopa Lazcasıdır.
5. Okorturaşk'elen na mulun gza, T'amt'raşk'elen na mulun Zuğauçaşi didi gza do Livaneşk’elen na mulun jindoleni gzak Xopas ok'oixtenan.
Gürcüstandan gelen yol, Trabzon istikametinden gelen büyük Karadeniz otoyolu ve içerideki Artvin’den gelen yol Hopa’da kesişir.
6. Noğedi, Xopaşi didoput'e ren.
Kemalpaşa Hopa'nın nahiyesidir.
7. Mşke, Xendek'i do Keriçxanak ofi3ialuriş oqopineri Cumhuriyetişi Mahalle 3'opxups.
Mşke, Xendek'i ve Keriçxana resmi olarak Cumhuriyet mahallesini oluşturur.
8. Mxigik Xopaşi irişen mağali oput'e ren.
Mxigi (Başköy) Hopa'nın en yüksek rakımlı köyüdür.
9. Azlağa, K'ise do P'eronitik Xopaş zuğaşp'icişi oput'epe renan.
Azlağa (Esenkıyı), K'ise (Sugören) ve P'eroniti (Çamlıköy) Hopa'nın sahil köyleridir.
10. P'anç'oli do Buçeşi oput'epek K'iseş jin geladginan.
P'anç'oli (Yeşilköy) ve Buçe (Güvercinli) köyleri Sugörenin yukarısındadır.
11. Sunduraşi ğalik K'uledibi do Sundura artikartişen ok'ortups.
Sundura deresi Kuledibi ve Sundura'yı birbirinden ayırır.
12. K'uledibi do Mxigişi şkas Amç'işe golaz'in.
Kuledibi ve Başköy'ün arasında İsmet Çakır Mahallesi mevcuttur.
13. Ortaxopa Xopaşi irişen mskva soti ren.
Ortahopa Hopa’nın en güzel yeridir.
14. Ortaxopa do Azlağaşi şkas limaniş jin Bucaği eladgin.
Ortahopa ve Azlağa (Esenkıyı)'nın ortasında, limanın üzerinde Bucak Mahallesi vardır.
15. Xelimişi Xasanik Ortaxopuri t'u.
Helimişi Hasani Ortahopalıydı.
16. Azlağa do P'eroniti, Xopaşi irişen mskva oput'epe renan.
Esenkıyı ve Çamlıköy Hopa'nın en güzel köyleridir.
17. 3'k'arişti (Xopaşi Çxala), Xopaşi irişen mendra oput'epeşen ren.
Subaşı köyü (Hopa Çxalası), Hopa’nın en uzak köylerindendir.
18. 3'k'ariştik Xopaşi Çxala 3'opxups.
Subaşı köyü Hopa Çxalasını oluşturur.
19. P'erontalepek, avcoba do k'vinçobaşi nami mutepeşite işinenan.
Çamlıköylüler, avcılık ve kuşculuk namlarıyla bilinirler/tanınırlar.
20. Nazim Hikmetik, Sabçoetişa imt'ert'uşi P'eronitis koniç'operen.
Nazım Hikmet, Sovyetler Birliğine kaçarken Çamlıköy’de yakalanmış.
21. Nazim Hikmeti, ar oras Xopaşi molaxunales komoloxunerenan.
Nazım Hikmet’i bir müddet Hopa hapishanesinde mahkum etmişler.
22. Çkinaperi manenaçkine Nik’o Maarik na ç'areret’u çkinapate, Lazonaşi doloxe do Lazepeşk'elen na ixveneret’u ipti Lazurişi grameri do oxandupepe Osmanlişi oras Xopas, Xopuri Faik Efendişk'elen ixveneren.
Tanınmış dilbilimci Niko Maar’ın yazdığı bilgiye göre, Lazona içerisinde ve Lazlar tarafından yapılmış ilk Lazca gramer ve çalışmaları Osmanlı zamanında Hopa’da, Hopalı Faik Efendi tarafından yapılmıştır.
23. Didi K'olxuri mabire Kazim K'oyincik, Xopaşi P'anç'oliş oput'eşen t'u.
Büyük Kolkh müzisyeni Kazım koyuncu, Hopa Yeşilköylü idi.
24. Turketuri Lazepeşk'elen maartanişi oqopineri Lazuriş grameriş, p'aramitiş do leksiş svarape, Azlağuri ar Xopuri na ren Munir Yilmaz Avcişk'elen niç'arinu do gamiçkvinu.
Türkiyeli Lazlar tarafından Lazca gramer, Lazca masal ve Lazca şiir kitapları ilk olarak, Esenkıyılı bir Hopalı tarafından yazılıp yayınladı.
25. Kianaşi maartani fara do muk xvala Lazuri gamaçkvala na ikips kolkhoba.org Xopurepeşk’elen kogamiçkvinu.
Dünyada ilk ve tek olarak Lazca yayın yapan kolkhoba.org Hopalılar tarafından yayın hayatına sunuldu.
2. TRENİŞİ MAGZALOBA : TREN YOLCULUĞU
1. St'a3iaşa oxtimu minon.
İstasyona gitmek istiyorum.
2. Zugdidişa treni mundes ulun?
Zugdidi’ye tren ne zaman gidiyor?
3. Zugdidişa amuş k'uleni trenik mundes yisels?
Zugdidi’ye bundan sonraki tren ne zaman kalkar?
4. Senak’işi trenik namu peronişen yisels?
Senaki treni hangi perondan kalkıyor?
5. Senak’işen na maxtasunon trenik namu peronişa amaxtasunon?
Senaki’den gelecek tren hangi perona girecek?
6. Zugdidişen na moxtasunon trenis rotari uğuni?
Zugdidi’den gelecek trenin rotarı var mı?
7. Am svas muk'onari/muk'o oras dobdgitatminonan?
Bu yerde ne kadar duracağız?
8. Mundes yeviselatminonan?
Ne zaman kalkacağız?
9. Edo muk'o çkva mendaptatminonan?
Daha ne kadar gideceğiz?
10. Am svaşen Zugdidişa muk'o oras mendilen?
Buradan Zugdidi’ye ne kadar zamanda gidilir?
11. Mu iqven, Zugdidi şeni majurani stat’uş oxtimuşi bileti komomçit.
Lütfen, Zugdidi için ikinci mevki gidiş bileti veriniz.
12. Mu iqven, Zugdidi şeni goktinuşi/uk'uniktuş ar bileti komomçit.
Lütfen, Zugdidi için bir dönüş bileti veriniz.
13. Am bileti muk'o oras ixmaren?
Bu bilet ne kadar zaman geçerlidir?
14. Mu iqven, Zugdidi şeni ar oxtimuş do moxtimuş bileti komomçit.
Lütfen, Zugdidi için bir gidiş dönüş bileti veriniz.
15. Zugdidi şeni majurani stat’uşi oxtimuş do moxtimuş biletişi pasi muk'o ren?
Zugdidi için ikinci mevki gidiş ve dönüş biletinin fiyatı ne kadar?
16. Majurani stat’uşi vagonepe so renan?
İkinci mevki vagonlar nerede?
17. Am trenik Senak’işa nuluni?
Bu tren Senaki’ye gidiyor mu?
18. Mixarsuvit, ar k’oçi şeni upşu sva giğunani?
Aferdesiniz, bir kişilik boş yeriniz var mı?
19. Amuş k'uleni st’a3ias geptaminon.
Bundan sonraki istasyonda ineceğim.
20. Mixarsuvit, am sva upşu reni?
Afedersiniz, bu yer boş mudur?
21. Çkar upşu sva va miğunan.
Hiç boş yerimiz yok.
22. Ak ar tane koren, akonaşis kodoxedit.
Burada bir tane var, buraya oturunuz.
23. Mixarsuvit, am sva çkimi ren.
Aferdesiniz, burası benim yerim.
24. Saat'i otxos na yiselasunon trenis gepxedaminon.
Saat dörtte kalkacak trene bineceğim.
25. Zugdidis mundes viqvatminonan?
Zugdidi’de ne zaman olacağız?
26. Zugdidişa mundes mevunç'işatminonan?
Zugdidi’ye ne zaman varacağız?
27. Mu iqven, pencere kogon3'k'it?
Lütfen, pencereyi açınız?
28. Mu iqven, am pencere genk'ilit?
Lütfen, bu pencereyi kapatınız?
29. Mu iqven, çkimi gextimuşi oras kodomicoxit?
İneceğim zamanı lütfen bildirir misiniz?
30. Gverdi saat’i doviyanit.
Yarım saatlik gecikmemiz var.
31. Am bavuli, mu iqven go3'amiğit.
Lütfen, bu bavulu benden alınız.
3. MANKANATE MAGZALOBA : ARAÇLA YOLCULUK
1. Amuş k'uleni benziniş st’a3ia so ren?
Bundan sonraki benzin istasyonu nerededir?
2. Ak, benzinişi st’a3ia so maz'iren?
Burada, benzin istayonunu nerede bulabilirim?
3. Gzapeşi namu ucgişi ren?
Yollardan hangisi daha iyidir?
4. Xopaşi gza k'ai reni?
Hopa yolu iyi midir?
5. Xopa akonaşen muk'o mendra ren?
Hopa buradan ne kadar uzaklıktadır?
6. Xopaşa muko kilomet’re doskidu?
Hopa’ya kaç kilometre kaldı?
7. Mu iqven, Xopaşi gza xarit’aş jin komemo3'irit.
Lütfen, Hopa’nın yolunu bana haritada gösteriniz.
8. Mu iqven, mankana çkimiş dep’o yopşit?
Lütfen, aracımın deposunu doldurunuz?
9. Mu iqven, mankana çkimis vit lit’re normaluri benzini dolobit.
Lütfen, aracıma on litre normal benzin doldurunuz.
10. Mu iqven, mankana çkimiş yağis komenda3'k'edit.
Lütfen, aracımın yağını kontrol ediniz.
11. Ar bidoni 3'k'ari minon.
Bir bidon su istiyorum.
12. Mu iqven, mankana çkimi doçxit.
Lütfen, aracımı yıkayınız.
13. İrişen xolosoni garaji so ren?
En yakın garaj nerededir?
14. Am sotxanepes ar garaji koreni?
Buralarda bir garaj var mı?
15. Mankana çkimi garajişen yebzdaminon.
Aracımı garajdan alacağım.
16. Mu iqven, çkimda maon3'ure komiz'irit.
Lütfen, bana bir tamirci bulunuz.
17. Am sotxanepes, mankana on3'uranişi servisi koreni?
Buralarda, araç tamir yeri var mı?
18. Çkimda on3'uranuşi şvela mendagancğonenani?
Bana tamir için yardım gönderebilir misiniz?
19. İpti marz’gvanis mendaxti, uk'açxe k'vazalis.
İlk başta sağa sap, daha sonra sola.
4. PUTXAŞİ MAGZALOBA : UÇAK YOLCULUĞU
1. Andğa T'amt'raşa putxa koreni?
Bugün Trabzon’a uçak var mı?
2. Batumişa amuş k'uleni putxa mundes yisels?
Batum’a, bundan sonraki uçak ne zaman kalkıyor?
3. Batumişa oxtimuş do moxtimuşi oputxuş pasi muk'o ren?
Batuma gidiş dönüş uçuş bedeli ne kadar?
4. Aerop’ort’i so ren?
Havaalanı nerededir?
5. Aerop’ort’is mundes oqopinuşi vore?
Ne zaman havaalanında olmam gerekiyor?
6. Ç'umen, Tbilisi şeni jur bileti minon.
Yarına, Tiflis için iki adet bilet istiyorum.
7. Bagajişi muk'o kilogrami ugeç'areri yezdipt?
Bagajın kaç kilogramını ücretsiz alıyorsunuz?
8. Putxak, ora muşis moxtasunoni?
Uçak, vaktinde gelecek mi?
9. Tbilisi do Ankaraşi şkas putxaş oputxupe koreni?
Tiflis ve Ankara arasında uçak seferleri var mı?
10. Ç'umen Tbilisişa mputxaminon.
Yarın Tiflis’e uçacağım.
11. Putxak, mundes yisels?
Uçak, ne zaman kalkıyor?
5. SİNOREPES AMAXTİMU-GAMAXTİMU : SINIR GİRİŞ-ÇIKIŞLARI
1. P’asap'ort'işi k'ont'roli so ren?
Pasaport kontrolü nerededir?
2. Mu iqven, p’asap’ort’i tkvani komo3'irit.
Lütfen, pasaportunuzu gösteriniz.
3. P’asap'ort'i çkimis komenda3'k'edit.
Pasaportuma bakınız.
4. P’asap'ort’i tkvanişi ora, moxtanoraş tutas içoden.
Pasaportunuzun vakti, gelecek ay bitiyor.
5. Jvari sigortaşi kart'ali miğun.
Yeşil sigorta kartım var.
6. P’asap’ort’i tkvani, va mek'ilaps.
Pasaportunuz geçerli değil.
7. Gumruğişi o3'k'omilu/k'ont'roli so ren?
Gümrük kontrolü nerededir?
8. Bavuli çkimi gom3'k'ai?
Bavulumu açayım mı?
9. Arxvala xususuri dolokunepe miğun.
Sadece özel eşyalarım mevcut.
10. Antepe şeni geç'areri/gumruği yezdipti?
Bunlar için gümrük alıyor musunuz?
11. Muk'o geç'areri meçamuşi vore?
Kaç para ödemem lazım?
6. OTELİS DODGİTU : OTEL KONAKLAMASI
1. Ar k'ai oteli giçkinani?
İyi bir otel biliyor musunuz?
2. Çkimda ar seris onciru şeni, epi oteli dogaz'irenani?
Bana, bir akşam uyumak için ucuz bir otel bulabilir misiniz?
3. Pasepe dido z’viri ren?
Fiyatlar çok yüksek.
4. Mamgurepeş dodginuşi oxori so ren?
Öğrenci yurdu nerededir?
5. Upşu k'ida (k'amera, oda) kogiğunani?
Boş odanız var mı?
6. K'ida komaz'ireni?
Odayı görebilir miyim?
7. Mu iqven, umosi epi ar k'ida komemo3'irit.
Lütfen, bana daha ucuz bir oda gösteriniz.
8. Am k'idaşi pasi, ar ndğa şeni muk'o ren?
Bu odanın bir günlük fiyatı ne kadardır?
9. Pasişi doloxe ç'umanerişi oç'k'omaleti reni?
Fiyata sabah kahvaltısı da dahil mi?
10. Dolokunepe çkimi mankana çkimis ren.
Eşyalarım arabamdadır.
11. Mu iqven, dolokunepe çkimi k'ida çkimişa komomiğit.
Lütfen eşyalarımı odama getiriniz.
12. Mu iqven, ç'umanerişi oç'k'omale minon.
Lütfen, sabah kahvaltısı istiyorum.
13. Mu iqven, ç'umanis saat’i ovros yemoselit.
Lütfen, yarın sabah sekizde beni uyandırınız.
14. Lok'ant'a giğunani?
Lokantanız var mı?
15. T'elefoni solendo gemaçen?
Nereden telefon edebilirim?
16. Na moptaminon oraşakis, dolokunepe çkimi akonasiş memaşkveni?
Gelinceye kadar, eşyalarımı buraya bırakabilir miyim?
17. Mu iqven, k'ila çkimi komomçit.
Lütfen, anahtarımı veriniz.
18. Vit'oxut nomeroni k'idaşi k'ila so ren?
Onbeş numaralı odanın anahtarı nerededir?
19. Ç'umen goviktaminon/uk'univiktaminon/vidaminon.
Yarın ayrılacağım/gideceğim.
20. Andğa goviktaminon.
Bugün ayrılacağım.
21. Mu iqven, dolokunepe çkimi tude kogiğit.
Lütfen, eşyalarımı aşağıya indiriniz.
22. Mu iqven, mankana çkimi garajişa mendiğit.
Lütfen, arabamı garaja götürünüz.
7. GZAŞİ OK'İTXU : ADRES SORMA
1. Mixarsuvit, am sotxanepe giçkinani?
Afedersiniz, bu civarları biliyor musunuz?
2. Solendo oxtimu ginonan?
Ne tarafa/tarafdan gitmek istiyorsunuz?
3. Xopaşa irişen mk'ule namu gzaşen mendamalen?
Hopa’ya en kısa hangi yoldan gidebilirim?
4. Xopaşa muç'oşi mendamalen?
Hopa’ya nasıl gidebilirim?
5. Xopaşi noğa/3ent’ri so ren?
Hopa'nın çarşısı/merkezi nerededir?
6. Am gza na sotxanişa nulun?
Bu yol nereye gidiyor?
7. Mşkeşakis k'uçxete eşagalenan-i/mendagalenani?
Mşke’ye kadar ayakla çıkabilir misiniz/gidebilir misiniz?
8. Ekşarakis k'uçxete mendamaleni? Varna mankanate mendaptai?
Oraya kadar ayakla gidebilir miyim? Yoksa arabayla mı gideyim?
9. Xolo dogik'itxaminonan, mixarsuvit çkimda mu iqven.
Tekrar soracağım size, lütfen kızmayın bana.
10. Namu k'ele oxtimuşi vore.
Hangi tarafa gitmeliyim.
11. K'uçxete oxtimuşi vorei?
Yürümek zorunda mıyım?
12. Mendra reni?
Uzak mıdır?
13. K'uçxete muk'o oras nilen?
Yürüyerek ne kadar sürede gidilir?
14. Gza gomindunu. Namu k'ele na mendaptaminon va miçkin?
Yolumu kaybettim, hangi tarafa gideceğimi bilmiyorum?
15. Mteli xolo duzi mendaptaminon-i/Mteli xolo aşo vidaminoni?
Tamamen düz mü gideceğim?
16. Ma am svaşi uçkinapu k'oçi vore, mu iqven çkimda memişvelit.
Ben buranın yabancısıyım, lütfen bana yardımcı olunuz.
8. DULYAŞİ OGORU : İŞ ARAMA
1. Dudmaxvenci k'ala oğarğalu minon.
Müdürle konuşmak istiyorum.
2. Dudmaxvencis u3'vit na mopti şeni.
Geldiğimi müdüre söyleyiniz.
3. Aya ren çkimi referansişi kart'ali.
İşte tavsiye mektubum.
4. Am buro mundes guin3'k'en?
Bu büro ne zaman açılıyor?
5. Mis dovu3'va/Mişa dudmevaqona?
Kime başvurayım?
6. Oxanduşi/oçalişuşi izni kogiğunani?
Çalışma izniniz var mı?
7. Oğarğalu şeni ok'oitkveret'iti?
Randevunuz var mıydı?
8. Ma dudmaxvencişi manuşvele vore.
Ben müdürün yardımcısıyım.
9. Dudmaxvencik tkvan çvasunt'uri?/kçumersi?
Müdür sizi bekleyecek miydi?/bekliyor mu?
10. Çkva dobadonaş madulye giğunani?
Başka ülke işçileriniz var mı?
11. Sabat'onis ixandept-i/içalişepti?
Cumartesi çalışıyor musunuz?
12. Lazuri dido k'ai domağarğalen.
Çok iyi Lazca konuşabilirim.
13. Lise dovoçodini/mik'itxun.
Liseyi bitirdim.
14. P’rofe3iaşi doguroni dovik'itxi/mik'itxun/oçodineri vore.
Meslek okulunu bitirmişliğim var.
15. Ar 3'anaşen doni ak vixandep/viçalişep.
Bir yıldan beridir burada çalışıyorum.
16. Xopas jur 3'ana dovixandi/doviçalişi.
Hopa’da iki yıl çalıştım.
17. Am p'at'işi xalepeşi/oğodapeş doloxe va maxandinen.
Bu kötü şartlar içerisinde çalışamam.
18. Dido 3'anapeşen doni maelektrik'e vore.
Uzun yıllardan beri elektrikçiyim.
19. Şant’iyeşi moxele vore dido k'ap'et'işi.
Çok iyi inşaat ustasıyım.
20. Moxele ar madulye vore.
Usta bir işçiyim.
21. Dulyas/dulyaşa mundes gevoç'k'atminonan?
İşe ne zaman başlayacağız?
22. Ma ar fabrik’aş madulye vore.
Ben bir fabrika işçisiyim.
9. MAĞAZİAS YEÇ'OPİNU : ALIŞVERİŞ
1. Noğaşa dolokunu yeç'opinuşa mendavulur.
Çarşıya elbise satınalmaya gidiyorum.
2. ……. so maz'iren?
……. Nerede bulabilirim?
3. …… yeç'opinu şeni ar k'ai mağazia giçkinani?
…… almak için bir iyi mağaza biliyor musunuz?
4. Ak mik menda3'k'en/menda3'k'edaps?
Buraya kim bakıyor?
5. K'uçxe bedineri moxteret/moxtit (mu k'ai moxteret/moxtit), mu ginonan?
Hoş gelmişsiniz/geldiniz, ne arzu edersiniz?
6. Tkvanda, muç'oşi memaşvelen?
Size nasıl yardım edebilirim?
7. Mixarsuvit, tkvanda megişvela-i/komemaşveleni?
Aferedersiniz, size yardımda bulunabilir miyim?
8. Namu perişen ginonan?
Hangi renkten istiyorsunuz?
9. Mu iqven, em porça komemo3'irit?
Lütfen, bana o gömleği gösteriniz?
10. Şarvalişi burme kogiğunani?
Pantolon bölümünüz var mı?
11. Am modvaluşi pasi muk'o ren?
Bu ayakkabının fiyatı ne kadar?
12. Aya dido k'ai ma3'onu.
Bu çok hoşuma gitti.
13. Aya umosi k'ai ma3'onen/ucgişi ma3’onen.
Bu daha çok hoşuma gidiyor.
14. Am modeli(şen) dido ink'raxi miğun.
Bu modelden nefret ediyorum.
15. Am peri k'ai va mi3'onuns/va mom3'ondun/va mop'3'ondup.
Bu rengi beğenmiyorum.
16. Aya dido mskva ren do tkvanti dido megamskvanes/k'ai mogixtes.
Bu çok güzel ve size de çok yakıştı.
17. P’arfumi yeç'opinu minon.
Parfüm satınalmak istiyorum.
18. Didi mardi gi3'umer, mara mutu va yepç'opaminon. Arxvala dolokunepes mendap'3'k'edupt'i/vo3'k'ert'i.
Çok teşekkür ederim, fakat birşey satınalmayacağım. Sadece elbiselere bakıyordum.
19. Am dolokunu, çkimi şeni dido ç'it'a ren.
Bu elbise benim için çok küçük.
20. Am dolokunu megabre çkimi şeni yepç'opup, mara emus va aquna uk'açxe kodomaktireni?
Bu elbiseyi arkadaşım için satın alıyorum, fakat ona olmazsa sonra değiştirebilir miyim?
21. Ar p’rova domaxveneni?
Bir prova yapabilir miyim?
22. Am modvalu dido ç'it'a maqu.
Bu ayakkabı bana çok küçük oldu.
10. DİDO BECİTİ AR-JUR TKVALA : ÇOK ÖNEMLİ BİRKAÇ DEYİŞ
1. Ho, Ko
Evet
2. Var
Hayır
3. Mixat’irit (Mixarsuvit)
Afedersiniz
4. Didi mardi gi3’umer
Çok teşekkür ederim
5. Mutu va ren
Birşey değil
6. Mixat’irit (Mixarsuvit)
Özür dilerim
7. Mu iqven!
Lütfen/Ne olur
8. K’oçi
Bay
9. Umçane k’oçi/Koç’umçane
Beyefendi
10. Oxorca
Kadın
11. K’ulani
Kız
12. Çkva k’aite (K’aobate/K’ainobate)
Görüşmek üzere, Allah’a ısmarladık
13. Çkva k’aite (K’aobate/K’ainobate)
Güle güle!
14. Aya mu ren?
Bu nedir?
15. …So ren?
…Nerededir?
16. Mu iqven ak(onaşis) komoxtit?
Lütfen buraya geliniz
17. Mu iqven kodoxedit?
Lütfen oturunuz
18. Hoi?/Mtini reni?
Doğru mu?
19. Var var, mtini va ren, m3udi ren
Hayır hayır, doğru değil, yanlış
20. Ho ho, mtini ren
Evet evet, doğru
11. NENA OÇKİNU, OXO3'ONU : DİLİ BİLME, ANLAMA
1. Lazuri ğarğalapti? Lazuri giçkinani?
Lazca konuşur musunuz? Lazca biliyor musunuz?
2. Ho, bğarğalap. Ho, miçkin
Evet, konuşuyorum. Evet, biliyorum
3. Var, Lazuri va mağarğalen
Hayır, Lazca konuşamıyorum
4. Lazuri dido k’ai var mağarğalen
Lazcayı çok iyi konuşamıyorum
5. Lazuri dido k’ai oxoma3’onen mara va mağarğalen
Lazcayı çok iyi anlıyorum fakat konuşamıyorum
6. Ognapti?, Oxo3’onapti?, Nagnepti?
Anlıyor musunuz?
7. Oxomo3’onapti?
Beni anlıyor musunuz?
8. Tkvan va oxoma3’onen
Sizi anlamıyorum
9. Mteli xolo oxovo3’onap. İris/mtelis mevagner
Herşeyi anlıyorum
10. Mu iqven tamo tamo ğarğalit
Lütfen teker teker (yavaş yavaş) konuşun
11. Tamo tamo ğarğalat na oxoma3’onen/memagnen.
Yavaş yavaş konuşursanız anlayabilirim
12. Var oxovo3’oni
Anlamadım
13. Aya mu tkvala ren?
Bu ne demektir?
14. Am metkvalaşi gnapa/oxo3’onapa mu ren?
Bu atasözünün anlamı nedir?
15. Am metkvala muç’oşi zop’ont/tkumert?
Bu sözcüğü nasıl telafuz edersiniz?
16. Mu iqven aya doç’arit?
Ne olur bunu yazınız?
17. Mu iqven u3’orepe çkimi domom3’uranit
Lütfen yanlışlarımı düzeltiniz
18. Çkar mutu var oxovo3’oni/Mutus var mevagni
Hiçbirşey anlamadım
19. Lazuri oguru minon
Lazca öğrenmek istiyorum
20. Lazuri çkimişi ucgişoba minon
Minon ki Lazuri ucgişi (met’i k’ai) dovigura
Lazcamı ilerletmek istiyorum
İstiyorum ki Lazcayı daha iyi öğreneyim
21. Tkvan oxoma3’onen
Sizi anlıyorum/anlayabiliyorum
22. Lazuri a3’i vigurap
Lazcayı şimdi öğreniyorum
23. N3’opulas dido ç’it’a Lazuri doviguri
Okulda çok az Lazca öğrendim
24. Ar 3’ana ren Lazuri na vigurap
Bir yıldır Lazca öğreniyorum
25. Na vik’itxup ç’arerepeş mteli oxovo3’onap
Okuduğum yazıların hepsini anlıyorum
26. Dido Lazuri oğarğalu domaç’irs
Bolca Lazca konuşmaya ihtiyacım var
27. Lazuri nena şeni mu isimadupt?
Laz dili için ne düşünüyorsunuz?
28. Lazuri nena dido mskva do dido xampa nena ren
Laz dili çok güzel ve çok zengin bir dildir
29. Lazuri çkimişi ordapu şeni mu domiçinadatginonan?
Bana Lazcamı ilerletmek için neleri tembih edeceksiniz?
30. Lazuri oğarğaluşen, oç’aruşen mo gaşkurinet’an, oncğoroti va gaqvan. Lazuri sup’arape, svarulepe, nenaçkinape, leksepe, dialogepe steri mu na dogaç’irenan na entepe k’aixeşa dik’itxit. Nena çkini artot voskedinat, vordat, umositi vomskvanat. Va gomoç’k’ondanki, nena çkini ğuruna em oras çkinti dobğururt. K’olxur nenape skidaşakis çkinti pskidatminonan.
Lazca konuşmaktan, yazmaktan korkmayın, utanmanız da olmasın. Lazca kitaplar, dergiler, gramerler, şiirler, diyaloglar gibi size ne lazımsa onları güzelcene okuyun. Dilimizi beraberce yaşatalım, büyütelim, daha da güzelleştirelim. Unutmayalım ki, dilimiz ölürse o zaman biz de ölürüz. Kolkh dilleri yaşayana kadar bizler de yaşayacağız.
12. SELAMİŞİ MOK'İTXU : SELAM SÖYLEME
1. K’ai ç’umanepe
Günaydın (iyi sabahlar)
2. K’ai ondğerepe
Tünaydın
3. Gecginoba, gomormjora
Merhaba
4. K’ai limcepe
İyi akşamlar
5. K’ai serepe
İyi geceler
6. Çkva k’aite (k’aobate/k’ainobate)
Hoşçakal
7. Çkva k’aite (k’ainobate)
Güle güle
8. Didi mardi gi3’umer, (dido mardineri vore), dido k’ai vore
Çok teşekkürler, çok iyiyim
9. Tkvan muç’o ret?
Siz nasılsınız?
10. Oxorca/çili do berepe muç’o giqonunan?
Karınız ve çocuklarınız nasıllar?
11. Didi mardi, entepeti dido k’ai renan
Çok teşekkür ederim, onlar da çok iyiler
13. DUDİ TKVANİ ŞENİ : KENDİNİZLE İLGİLİ
1. Ma Gurami mcoxons
Coxo çkimi Gurami ren
Coxo Gurami gemoz’in
İsmim Gurami'dir
2. Lazi vore do Lazoba çkimi şeni dido beciti ren
Lazım ve Laz olmak benim için çok önemlidir
3. Xopuri vore, Mşkeuri (Mşkeşi oput’eşen)
Hopalıyım, Mşke köyünden
4. … 3’aneri vore
… yaşındayım
5. (Ma) mamgure vore
Ben öğrenciyim
6. Xopas pxer, Xopas pskidur
Hopa’da oturuyorum, Hopa’da yaşıyorum
7. Am oxoris pskidur
Bu evde kalıyorum/yaşıyorum
8. Ak pskidur
Burada yaşıyorum
9. Pukiroras ak(onaşis) viqver
İlkbaharda buradayım
10. Ocaği çkimi çkva ar noğas skidun
Ailem başka bir şehirde yaşıyor
11. Baba çkimi madulye ren
Babam bir işçidir
12. Mu gcoxonan?
Coxo mu giğunan?
Coxo mu gegoz’inan?
İsminiz nedir?
13. Turketiş K’olxepeşen reti?
Türkiye Kolkhlarından mısınız?
14. Sonuri ret?
Nerelisiniz?
15. Muk’o 3’aneri ret?
Kaç yaşındasınız?
16. Mu dulya ikipt?
Ne iş yapıyorsunuz?
17. P’rofesia/dulya mu giğunan?
Mesleğiniz nedir?
18. Ar k’ulani do jur biç’i bere miqonun
Bir kız ve iki oğlum var
19. Çileri vore do jur biç’i miqonun
Evliyim ve iki erkek çocuğum var
20. Çileri va vore (uçile vore), nana do baba çkimi k’ala pskidur
Evli değilim, anne ve babamla oturuyorum
21. Oxorca çkimi/çili çkimi mamgurapale ren
Karım bir öğretmendir
22. Ar da do jur cuma miqonun
Bir kız ve iki erkek kardeşim var
23. Musik’aşi osiminu, sinemaşa oxtimu do çkva noğapeşa oxtimu dido k’ai ma3’onen
Müzik dinlemeyi, sinemaya gitmeyi ve başka şehirlere gitmeyi çok seviyorum
14. OK'OÇİNU DO OK'OÇİNAPU : TANIŞMA VE TANIŞTIRMA
1. Tkvan em k’oçi k’ala dogoçinopa
Sizi o bey ile tanıştırayım
2. Coxo çkimi dogi3’vat/gi3’umert
Tkvanda dudi çkimi ok’ogoçinapa
İsmimi size söyleyeyim
Size kendimi takdim edeyim
3. Tkvan mi ret?
Siz kimsiniz?
4. Mu gcoxonan, domi3’vit mu iqven?
İsminiz nedir, söyleyin lütfen?
5. Ma Nugzari mcoxons
Coxo çkimi Nugzari ren
İsmim Nugzar’dır
6. Na dogiçinit şeni/tkvani k’ala na ok’oviçini şeni dido xeleberi vore
Sizinle tanıştığım için çok sevinçliyim
Sizinle tanıştığıma memnun oldum
7. Gvari çkimi Rak’anok’vaçxeşi ren
Soyadım Rakanokvaçkheşi'dir
8. Tkvan k’oçumçane Nugzari reti?
Siz Nugzar bey misiniz?
15. OK'VANDU : RİCA
1. Mu iqven
Lütfen
2. Mu iqven 3’k’ari komomçit
Lütfen bana su veriniz
3. Mu iqven gza komemo3’irit
Lütfen bana yolu gösteriniz
4. Mu iqven nek’na kogenk’ilit
Lütfen kapıyı kapatınız
5. Em mç’k’idi çkimda megaçenani?
Mu iqven em mç’k’idi komomçit
O ekmeği bana verebilir misiniz?
Lütfen o ekmeği bana veriniz
6. Çkimda k’aoba/k’ainoba dogaxvenenani?
Bana bir iyilikte bulunabilir misiniz?
7. Namu oç’k’omale ginonan?
Hangi yemeği arzu edersiniz?
8. …so ren, çkimda gatkvenani?
…nerededir, bana söyler/söyleyebilir misiniz?
9. Mu ginonan?
Ne istiyorsunuz?
10. Ar k’ilogrami ç’uburişi topuri minon
Bir kilo kestane balı istiyorum
11. Ar teği kovali, arm3ika 3’k’ari do qvali minon
Bir tane ekmek, birazcık su ve peynir istiyorum
12. Ar jurdojur modvalu do porça minon
Bir çift ayakkabı ve gömlek istiyorum
13. …ginonani?
…ister misiniz? …istiyor musunuz?
14. Mutu va minon
Hiçbir şey istemiyorum
15. Mutu va minonan
Hiçbir şey istemiyoruz
16. Lazuri oguru minon
Lazca öğrenmek istiyorum
17. Lazuri oguru minonan
Lazca öğrenmek istiyoruz
18. Am dolokunape oqindru/eç’opinu minon
Bu elbiseleri satın almak istiyorum
16. OMARDU, OXAT'İRU, OK'VANDU : TEŞEKKÜR, ÖZÜR, İSTEK
1. Didi mardi gi3’umert
Çok teşekkür ederiz
2. Mutu va ren
Önemli değil
3. Mixat’irit (mixarsuvit)
Özür dilerim
4. Narği mo zdipt
Dert etmeyin
5. Dido mixarsuvit mara tkvanda va memaşvelen
Çok özür dilerim fakat size yardım edemem
17. OK'O3'K'UŞİ OĞARĞALU : VEDALAŞMA
1. Çkva k’aite (k’ainobate)
Hoşçakal, Güle güle
2. Xolo kok’optat. Xolo ok’oviz’irat
Tekrar görüşelim
3. Ç’umen ok’ovik’atat/ç’umen kok’optat/ç’umen ok’oviz’irat
Yarın görüşelim
4. Uk’açxe ok’oviz’irat
Sonra görüşelim
5. Ğormotik megişvelas
Allah yardımcın olsun
6. Mixarsuvit, mara oxtimuşi vore
Kusuruma bakmayın fakat gitmem lazım
7. Mundes kok’optatminonan?
Ne zaman biraraya geleceğiz/görüşeceğiz?
8. Mundes ok’oviçinatminonan?
Ne zaman tanışacağız?
9. Ç’umen, var na gendğani ok’omaz’irenan-i artikarti?
Yarın veya öbür gün buluşabilir miyiz/görüşebilir miyiz?
10. K’aite igzalit
İyi yolculuklar
11. Oxorca tkvanis selami çkimi numçinit
Eşinize selamımı söyleyin
12. Na micoxit şeni dido mardi gi3’umert
Davetiniz için çok teşekkürler
18. SVAŞ OK'İTXU : YER SORMA
1. Muze so ren giçkinani?
Müze nerededir biliyor musunuz?
2. Biletepe so yemaç’open?
Biletleri nereden alabilirim?
3. Am st’a3ias mu coxons?
Bu istasyonun adı nedir?
4. Solen mulurt?
Nereden geliyorsunuz?
5. So ulurt?
Nereye gidiyorsunuz?
6. T’uvalet’i so ren?
Tuvalet nerededir?
7. 3’k’ari so(len) maşven?
Suyu nereden içebilirim?
8. Aya mu tkvala ren?
Bu ne demektir?
9. Tkvanda memaşveleni?
Size yardım edebilir miyim?
10. Mu iqven, domi3’vit so na ret?
Lütfen bana nerede olduğunuzu söyleyin?
11. Em k’ele muç’o memalen?
Oraya nasıl gidebilirim?
12. Aya mu şeni ren?
Bu ne içindir?
13. Mu iqu?
Ne oldu?
14. Ambari yeç’opinuş/yezdimuşi buro so ren?
Haber alma bürosu nerededir?
15. Am k’ele vidaminoni?
Bu tarafa mı gideceğim?
16. St’a3ia muk’onari mendra ren?
İstasyon ne kadar uzaklıktadır?
17. Avt’obusi solen yisels?
Otobüs nereden kalkıyor?
18. So domaçven?
Nerede bekleyebilirim?
19. Taksi so maz’iren?
Nerede taksi bulabilirim?
20. İrişen xolos na ren bank’a so ren?
En yakın banka nerededir?
21. Mağaziape mundes guin3’k’en?
Mağazalar ne zaman açılıyor?
22. Am noğa muç’oşi gomalen?
Bu şehri nasıl gezebilirim?
19. ORA : ZAMAN
1. Ndğa
Gün
2. Ç’umani
Sabah
3. Ondğeri
Gün ortası/öğle vakti
4. Limci
Akşam
5. Seri
Gece
6. Andğa
Bugün
7. Amç’umani(şen)
Bu sabahtan
8. (Am) limcis
Bu akşam
9. Amseri
Bu gece
10. Ğoman
Dün
11. Ğomamci
Dün akşam, dün gece
12. Ğoma3’oxle
Dünden bir önceki gün
13. Gendğani
Yarından sonraki gün
14. Ç’umen
Yarın
15. An3’i
Bu yıl
16. 3’anaşe
Önümüzdeki yıla/seneye
17. Go3’o(s)
Geçen yıl
18. Go3’o3’ox
Geçen yıldan bir önceki yıl
19. Ordo ç’umani
Erken sabah
20. Ordo
Erken
21. Yano
Geç
22. Mjaçxa
Pazar
23. Tutaçxa
Pazartesi
24. İk’inaçxa
Salı
25. Cumaçxa
Çarşamba
26. Çaçxa
Perşembe
27. P’araske/Obiçxa
Cuma
28. Sabat’oni
Cumartesi
29. Saat’i muk’o ren?
Saat kaç?
30. Saat’i sumi ren
Saat üçtür
31. Saat’i eşo-aşo juri iqven
Saat hemen hemen ikidir
32. Otxok xut’i mek’ilaps. Otxoş xut deik’e ren
Saat dördü beş geçiyor
33. Şkvitis vit’oxut deik’e uk’ors/mez’in
Yediye çeyrek var
34. Çxoros vit dek’ik’e uk’ors/mez’in
Saat dokuza on var
35. Saat’i gverdi ren
Saat yarım
36. Saat’işi vit’ojurik eçi(şi) mek’ilaps
Saat onikiyi yirmi geçiyor
37. Filmi namu saat’is geiç’k’en?
Film saat kaçta başlıyor?
38. Saat’işi şkvitis mteli mağaziape ink’ilen
Saat yedide bütün mağazalar kapanır
39. Otxoşen xutişakis ak va vore
Saat dört ile beş arası burada yokum
40. Gverdi saat’işakis uk’univiktaminon
Yarım saate kadar döneceğim
41. Dido ordo ren
Çok erken
42. Saat’i çkimik 3’oxle nulun/ren
Benim saatim ileri
43. Saat’i çkimi ek’oskideren
Benim saatim geri
44. Ğoman ondğeriş k’ule so rt’it?
Dün öğleden sonra neredeydiniz?
45. Am seri sinemaşa mendaptaminon
Bu akşam sinemaya gideceğim
46. Tutaçxas dulyas gevoç’k’ap
Pazartesi günü çalışmaya başlıyorum
47. Andğa ç’umanişi t’aroni dido p’at’i rt’u
Bu sabah hava çok kötüydü
48. 3’oxleni mjaçxas dido z’abuni vort’i
Geçen pazar günü çok kötü hastaydım
49. Moxtanoraş ik’inaçxas Xopaşa mevulur
Gelecek salı günü Hopa’ya gidiyorum
20. NA DOMAÇ'İRENAN OĞARĞALUPE : GEREKLİ KONUŞMALAR
1. Ek’onari k’ai va miçkin
O kadar iyi bilmiyorum
2. Va miçkin
Bilmiyorum
3. Amuşi/aya otkvalu va minon
Bunu demek istemiyorum
4. Çkimi şeni beciti va ren
Benim için önemli değil
5. Pçvat, bz’iratminonan
Bekleyelim, göreceğiz
6. Var visimadep, u3’ori va ren
Yanlış olacağını zannetmiyorum
7. Amk’ata/aşo mutxanepe irote iqven
Böyle şeyler her zaman olur
8. İqopun, iqven
Olabilir
9. Ugagnoni, uçkinapu
Saçma, söylemsiz, bilmeden
10. Çkar mutu oxo3’onapa va uğun/gnapa va uğun/mutus va irgun
Hiçbir anlamı yok
11. Dido monk’a ren
Çok zor/ağırdır
12. Amuşeni mu izmont?
Bunun için ne düşünüyorsunuz?
13. Dido subuka ren
Çok basit/hafiftir
14. Aya oçkinapuşi ret
Bunu bilmeniz gerekir
15. Oşi p’ro3ent’ite (%100) tkvani steri visimadep
Sizinle yüzde yüz aynı fikirdeyim
16. Mtini zop’ont
Doğru söylüyorsunuz
17. Çkar oras/P’ot’e(s) var
Hiçbir zaman
21. ÇKVADOÇKVA : DİĞER DEYİŞLER
1. Mundes moxtit?
Ne zaman geldiniz?
2. Mankana tkvani so ren?
Otomobiliniz nerede?
3. Gvari mu giğunan?
Soyadınız nedir?
4. Am otelis muşeni dodgites?
Niçin bu otelde kaldılar?
5. Am k’oçi mi ren?
Bu adam kim?
6. Megabre tkvani muç’o ren?
Arkadaşınız nasıl?
7. Muk’o cuma giqonunan?
Kaç erkek kardeşiniz var?
8. Toma mundes ok’vatapit?
Saçınızı ne zaman kestirdiniz?
| |
© 2006 kolkhoba.org
| | |
![]() |
