Nizamettin Alkumru (1921 - 2008)

Duayeni ar Lazi int'elekt'uali na rt'u Nizamettin Alkumru 1921 3'anaşi ma-18-ani K'unduras Xopaşi Azlağa coxoni oput'es dibadu. Geç'k'apuroni doguronişi maartani do majurani k'lasepe, na dibadu oput'es ik'itxu. Baba muşişi dulyaşi sebebiten Vona- P'erşembeşi oncireloni doguronisti ik'itxu. Oşkenoni doguronişi ok'itxus Rizinis gyoç'k'u. Lises ok'itxu şeni K'arsişa idu. Ok'uleti Mp'olişa. 1939-1940 3'anapes K'abataşişi Biç'uri Lise dotamamu. Alkumru unt'u medi3inaş fak’ult’et’is ok’itxu. Baba muşis xuti bere çkva na uqount'u şeni finansuri menceli var uğut'u. Edo mağali doguronepes ok'itxapu şeni ağnemordale Nizamettinis mxuci mecamuşi şansi var uğut'u. Ağnemordale Nizamettinis medi3inaş fak’ult’et’is ok’itxuşi derdi na uğut'u şeni, emus guri na meçasunt'u dermani gorus gyoç'k'u. Zonguldak'işa idu do ekonaşis nak'otxani tutaş morgvalis ixandu. Edo na mogu nak'otxani k'ap'ik'iten Mp'oliş Medi3inaş Fak’ult’et’is ok'itxus gyoç'k'u. İptineri sum 3'ana ek'onomiuri derdepeten mek'ilu. Ok'ule devletik na meçu bursişi xeladok'aobaten iraxat'u do fak'ult'eti dotamamu ağnemordale Nizamettinik.

Malimelobaşi servisi muşi dotamamuşk'ule, 4 varna 5 3'anaşi morgvalis, Xopas ekimi oqopinot ixandu. Murgulis T'angişi İndust'riaşi Fabrik'as uxezmet'u, jur do gverdi 3'anaş morgvalis. 1957 3'anas, K’ise coxoni oput'eşen na rt'u Ruxat Xanumi k'ala içilu. Çili muşiti muk na rt'u steri ekimi rt'u. Ok'ule Germaniaşa ides do ekonaşis çkvaneri oxzabunepes ixandes. 1969 3'anas Xopaşa guiktes. Ok'ule Mp'olis SSK Goztepeşi Oxzabuneşa amaxtu do ekolen p'ensioneri iqu. Vit 3'ana k'onari xususuri ekimi oqopinot ixandu.

Ma-13-ani 3'ana muşişen doni emus na aqu int'eresepeşen ar teri Lazepeşi minoba rt'u. Turketis Lazepe şeni ak'ademik'uri gagnapaten goşogorus na amaxtu iptineri Lazepeşen ar teri ren. 1987 3'anas, muk na xaziru dosia muşi fotok'opiapeten omralu do am temas int'eresi na uğut'u mitxanepes meçu. Am dosia muşişi coxo "Lazepe Şeni Ansik'lop'ediuri Çkinape" ren. Yilmaz Avcik na xaziru "Lazuri P'arametepe" coxoni svaras, çi't'a bere t'uşi, didilepe muşişen na ognu p'aramitepeşen 5-ten mxuci meçu. 1990-oni 3'anapeşi geç'k'apas, Mp'olis Lazuri Pondi ok'idu na unt'u ucoxoni Lazi int'elek't'ualepeşen ar teri rt'u, Mecit Çakirusta steri. Goşinapa muşi na k'orobu do gamaçkvaloba 'Chiviyazılari' şen gamiğineri na ren "Çimçiri Şurt'u Azlağa" (2006) coxoni svara muşis Alkumruk, mcveşi ndğalepe şeni na uğut'u nost'algia mak'itxalepes oxo3'onapu.

05.10.2008 tariğis Mp'olis na ğuru Nizamettin Alkumru, çimçiri şuroni oput'e muşis dixvinu.

Nizamettin Alkumru (1921 - 2008)

Duayen bir Laz entelektüeli olan Nizamettin Alkumru 1921 yılının 18 Şubat'ında Hopa'nın Esenkıyı adlı köyünde doğdu. İlkokulun bir ve ikinci sınıflarını doğduğu köyde okudu. Babasını işi sebebiyle Vona-Perşembe'de yatılı okulda okudu. Ortaokulu Rize'de okumaya başladı. Liseyi okumak için Kars’a gitti. Sonra da İstanbul'a. 1939-1940 yıllarında Kabataş Erkek Lisesini bitirdi. Alkumru, tıp fakültesini okumak istiyordu. Babasının, ondan başka beş çocuğu daha olduğu için mali gücü yoktu. Yüksek okullarda okutmak için genç Nizamettin'e destek olacak şansı yoktu. Genç Nizamettin’in tıp fakültesinde okuma derdi olduğu için, ona derman olacak çareyi aramaya başladı. Zonguldak'a gitti ve orada birkaç ay boyunca çalıştı. Kazandığı bir kaç kuruşla İstanbul Tıp Fakültesi'nde okumaya başladı. İlk üç yıl ekonomik sıkıntı ile geçti. Daha sonra devletin verdiği bursun desteğiyle rahatladı ve fakülteyi bitirdi genç Nizamettin.

Askerlik hizmetini tamamladıktan sonra, 4 veya 5 yıl boyunca Hopa'da hekim olarak çalıştı. Murgul Bakır Endüstrisi Fabrikasında iki buçuk yıl hizmet verdi. 1957 yılında Sugören köyünden olan Ruhat Hanım ile evlendi. Eşi de kendisi gibi hekimdi. Daha sonra Almanya'ya gittiler ve orada çeşitli hastanelerde çalıştılar. 1969 yılında Hopa'ya döndüler. Sonra SSK Göztepe Hastanesi'ne girdi ve oradan emekli oldu. On yıl kadar serbest doktor olarak çalıştı.

13 yaşından beri ilgi duyduğu konulardan bir tanesi de Laz kimliği idi. Türkiye'de Lazlar hakkında akademik anlayışla araştırmaya giren ilk Lazlardan bir tanesidir. 1987 yılında, hazırladığı dosyasını fotokopiyle çoğalttı ve konuya ilgi duyan kimselere verdi. Bu dosyasının adı "Lazlar Hakkında Ansiklopedik Bilgiler" dir. Yılmaz Avcı'nın hazırladığı "Laz Masalları" adlı kitaba büyüklerinden duyduğu masallardan beşi ile destek oldu. 1990'lı yılların başında İstanbul'da bir Laz Vakfı kurmak isteyen isimsiz Laz entelektüellerinden biriydi, Mecit Çakırusta gibi. Anılarını topladığı ve 'Chiviyazıları' yayınevinden çıkmış olan "Şimşir Kokardı Azlağa" adlı kitabında (2006), okuyuculara eski günlere duyduğu özlemi anlattı.

05.10.2008 tarihinde İstanbul'da vefat eden Nizamettin Alkumru, şimşir kokan köyünde defnedildi.