ANASAYFA

KARTLİ DİLİ GÜRCÜCE

Gürcüce (Kartuli ena), Güney Kafkas dillerinden biridir. Gürcistan’ın resmî ve öğretim dilidir. Modern Gürcüce, Kartli diyalekti (Doğu Gürcücesi) temelinde gelişmiş ve Gürcü edebiyatının dili olmuştur. Gürcü alfabesi (Kartuli anbani) ile yazılan Gürcüce; Svanca, Megrelce ve Lazca ile birlikte Güney Kafkas dillerini oluşturur. Gürcistan dışında, Rusya’da, İran’ın İsfahan eyaletinde, Azerbaycan’ın Gürcistan’a yakın bölgesinde, İsrail’e göç eden Gürcistan Yahudileri arasında konuşulur. Türkiye’nin kuzeydoğusunda ve Karadeniz kıyısı boyunca çeşitli yerlerde konuşulan Gürcüce (Acara diyalekti), modern Gürcüceden (Kartli diyalekti) hayli farklıdır ve büyük ölçüde Türkçenin etkisinde kalmıştır. Gürcüce, eski dönemden başlayarak Farsçadan ve Arapçadan sözcükler almıştır. Son ikiyüz yıllık dönemde Rusçadan girmiş pek çok kelime vardır. Gürcücede ayrıca, Latince ve Eski Yunanca kelimeler de bulunmaktadır.

Gürcücenin yazımında iki ayrı alfabe kullanılmıştır. Khutsuri alfabesi, 6 tanesi ünlü, 32 tanesi ünsüz 38 harften oluşuyordu. 5. yüzyılda Ermeni alfabesini de geliştirmiş olan Aziz Mesrop Maştotz tarafından tasarlanan bu kilise alfabesi, günümüzde tamamen terk edilmiştir. Bugünkü Gürcü alfabesinin temelini oluşturan Mkhedruli alfabesi de başlangıçta 38 harften oluşuyordu. Günümüzde ise 5 tanesi ünlü, 28 tanesi ünsüz 33 harften oluşmaktadır. Gürcüce, büyük harfi bulunmayan ve yuvarlak harflerden oluşan bir alfabeyle soldan sağa doğru yazılır. Köşeli yazı ise, Eski Gürcücenin yazıldığı yazı biçimidir. Yeni Gürcüce, 19. yüzyılda bugünkü biçimini almıştır. Bunun yanı sıra Eski Gürcüce, 20. yüzyılın başlarına değin dinsel metinlerde kullanılmıştır.

Gürcücede adın yedi durumu vardır. Bunlar yalın durum, eden durumu, yönelme durumu, tamlayan durum, araç durumu, çıkma ve seslenme durumudur. Sıfatlar genellikle niteledikleri addan önce gelir. Sıfatlar adla sayı bakımından değil durum bakımından uygunluk gösterir. Gürcücenin, Batı ve Doğu öbekleri olarak bilinen çok sayıda diyalekti vardır. Bunlar; İmereti, Raçha-Leçkhum, Guria, Acara, İmerhev, Kartli, Kakheti, İngilo, Tuş, Hevsur, Mohev, Pşav, Mtiul, Fereydan, Meskhet diyalektleridir.