ANASAYFA

FONETİK DİL ABAZACA

Abazaca (Abaza bızşva), Kuzeybatı Kafkas dillerinin Abhaz-Adige grubuna dâhildir. Abhaz grubu, Abhaz ve Abazin olarak iki alt kısma ayrılır. Abazince olarak adlandırılan Abazaca da Aşuva (Tapanta) ve Aşaruva olarak iki aksana ayrılır. Edebiyat ve yazım dili, çoğunluğun konuşmakta olduğu Aşuva aksanı üzerine kurulmuştur. Üçüncü aksan olan Apsuva, Apsnı (Abhazya)’daki Abhazlar tarafından konuşulmaktadır. Gerek Abhaz gerekse Abazinlerin konuştukları diller, küçük farklılıkların dışında aynıdır. Her iki taraf da birbirinin konuşmalarını anlayabilmektedir.

Abazaca alanında ilk sistemli çalışmalar yapan kişi, Abazacaya olduğu kadar Adigeceye de büyük emekleri geçen Tobil Talustan (1879- 1956) olmuştur. Jır Hamid başta olmak üzere onu örnek alan sonraki kuşaktaki birçok idealist Abaza aydını, Talustan’ın açmış olduğu yolda ilerlemişlerdir. Abazacanın yazılı edebiyat ve gramerinin oluşumu 1932 yılına dayanmaktadır. Bu tarihte Khubina-Albırğan ağzı esas alınarak oluşturulan Latin esaslı Abaza alfabesi, 1938 yılına kadar kullanılmıştır. Bu yıldan sonra bugün de kullanılan Kiril temelli alfabeyle değiştirilmiştir.

Karaçay-Çerkes Cumhuriyeti'nin beş resmi dilinden biri olan ve 1930’lu yıllardan başlayarak okullarda ders olarak okutulan Abazacada, üçü işaret olmak üzere 68 harf vardır. Abazacaya uyarlanan alfabelerin oluşturulmasından sonra Abazaca gazeteler, edebi eserler ve çeşitli etnografik yayınlar basılmaya başlanmış, bunu takip eden yıllarda ise Karaçay-Çerkes bölge radyosunda Abazaca sesli yayına geçilmiştir. Karaçay-Çerkes Cumhuriyetinde "Abazaşta" isimli haftalık Abazaca bir gazete yayınlanmaktadır. Ayrıca, Karaçay-Çerkes yerel tv kanalında haftada birkaç saat Abazaca yayın yapılmaktadır.