ANASAYFA

DÜNYANIN EN ESKİ İKİNCİ METROSU!

Londra’dan sonra dünyanın en eski ikinci metrosu olan tünelin yapım hikayesi, Fransız mühendis Eugene Henri Gavand’ın girişimiyle başlar. Galata ile Pera, dönemin ticaret ve bankacılık merkezidir. İnsanlar durmadan Galata ve Pera’ya gidip gelirler. Yüksekkaldırım yokuşu ile Galip Dede caddesini telaşla kullanırlar. Bunu gören Gavand, alternatif bir yol düşünür. Bu iki merkezi birbirine bağlayacak ve asansör tipinde olan bir demiryolu projesi hazırlar. Dönemin Osmanlı Padişahı Abdülaziz’in huzuruna çıkar. 10 Haziran 1869 tarihinde tünel yapım imtiyazını alır. İşletme süresi 42 yıldır. Tünel, “Yap-İşlet” modeliyle inşa edilir.

Tünelin inşaatı 30 Haziran 1871 tarihinde başlar. Temmuz 1872’de, İngiliz “The Metropolitain Railway Of Constantinople From Galata to Pera” adlı şirketin tescili yapılır. 5 Aralık 1874 tarihinde tünel inşaatı biter. Hayvan taşımalı deneme seferleri başlar. Sonra da insan taşımacılığı başlar. Yolculuk ücreti 10 paradır. Tünel, 17 Ocak 1875 tarihinde yerli ve yabancı seçkinlerin katıldığı büyük bir törenle açılır. İlk yapım maliyeti 180 bin Osmanlı lirasıdır. Tünel tesislerinin enerjisi 150 beygir gücündeki iki buhar makinesiyle sağlanır. Vagonların iki tarafı açıktır. Elektrik olmadığı için de, vagonları gaz lambaları aydınlatır.

1910’da elektrikli tramvaylar çalışmaya başlar. Şirket 1911’de Osmanlı uyruğuna geçer. “Dersaadet Mülhakatından Galata ve Beyoğlu Beyninde Tahtel’arz Demiryolu” adını alır. Devlet tarafından 175 bin Türk lirasına satın alınır. Mart 1939 tarihinde de millileştirilir. Tünel, 16 Haziran 1939 tarihinde 3645 sayılı yasa ile kurulan İstanbul Elektrik Tramvay ve Tünel İşletmeleri (İETT) Umum Müdürlüğü’ne devredilir.

İkinci Dünya Savaşında; bazı parçaları satın alınamadığı için, üç buçuk ay kadar çalışmaz. Fransız Electro Enterprise tarafından 33 milyon lira masrafla tamamıyla yenilenir. Şimdiki halini alır. 350 beygir gücüne sahip elektrikli sistemiyle 573 metrelik uzaklığa bir buçuk dakikada ulaşır. Tünel, 16 metre boyunda iki vagonuyla bir seferde 170 kişi taşıyor.