|
DİK'T'AT'OREPE DO ÇODİNA MUTEPEŞİ
İrak’işi, Amerik’aşi Ok’ont’aleri Oxen3aleşk’elen na geiktinu P’rezident’i Saddam Xuseyini go3’ok’idinuten iğurinu. Çinoberi namtini dik’t’at’orepeşi çodinapeti aşo ren:
Xe3alas rt’anşi na ğurespe:
Joseph Stalin: 30 3’anaşen umosi K’remlinişi oxormancoba na qu Soviet’işi ar nomeroni k’oçi na rt’u St’alini, 5 Mirk’ani 1953 tariğis kuniş odi3xiruşi sebebiten ğuru.
Adolf Hitler: "Fuhrer", Soviet’uri askerepeşi Berlinişa amuxtimuşen mk’ule ar ora şk’ule 30 İgrik’a 1945 tariğis ot’k’obinales ti-muşi niqvilu.
Antonio De Oliveira Salazar: 36 3’anas Portugalişi xe3ala na uğut’u Salazari, 1968 3’anas kunişi t’ravma ağodu şk’ule 27 X3ala 1970 tariğis doğuru.
Francisco Franco: Sp’anialur dik’t’at’ori Frank’o, 35 ndğaluri gurişi p’roblemape şk’ule 83 3’anuri rt’uşi 20 3’ilva 1975 tariğis doğuru.
Mao Zedong: Çiniş Xalk’uri Resp’ublik’aşi mak’idale na ren do dobadona 27 3’ana na maktalu Mao, 9 St’aroşina 1976 tariğis doğuru. Mao, ğuruşi 82 3’aneri rt’u.
Kim İl-Sung: Jilentuna K’oreşi “k’artaoraloni p’rezident’i” na ren Kim İl-Sungi kunişi t’ravma ağodu do doğuru. X3ala 1994 tariğis na ğuru Kim İl-Sungi şk’ule skiri muşi Kim Jong-İlik oxen3aleşi p’rezident’i iqu.
Txozinas na ğurespe:
İdi Amin Dada: Ugandaşi mcveşi dik’t’at’ori (1971-1979) 16 Mariaşina 2003 tariğis 20 3’anaşen doni txozinas na skidut’u Saudi Arabias, muşi regimişi p’eriodis na ixvenu k’abaxat’epeşi xesap’i umeçamuten doğuru.
Mobutu Sese Seko: Zaireşi mcveşi dik’t’at’ori txozinaşa incğonuşen nak’otxani tuta şk’ule 7 St’aroşina 1997 tariğis Mağribişi nananoğa Rabatis na ren ar ozabunales k’anserişi sebebiten ğuru.
Alfredo Stroessner: 1989 3’anas na geiktinu Paraguayişi mcveşi dik’t’at’ori, muşi memleketis xesap’i umeçamu şeni na imt’u Brazilias 16 Mariaşina 2006 tariğis doğuru. Guruşi 93 3’aneri rt’u.
Pol Pot: Mek’vatoni Mç’ita Kmeriş regimişi (1975-1979) ar nomeroni k’oçi na rt’u Pol Poti, K’amboçiaşi uelaçameri mt’k’apes 16 İgrik’a 1998 tariğis badilobaşi sebebiten ğuru.
Na go3’ik’idespe:
Benito Mussolini: 1922 şen 1943 şakis İt’alia na maktalu Mussolini, Germaniaşa gicginuşk’ule Svitzerlandişa imt’et’uşi ti-muşi na içinu İt’alianuri p’art’izanepeşk’elen 28 İgrik’a 1945 tariğis oqviluten iğurinu.
Nikolay Çavuşesku: 24 3’anaş oras Romania na maktalu Çavuşesk’u, geiktuşen nak’otxani ndğa şk’ule çili muşi Elena k’ala artot Xrist’ana 1989 tariğis askerepeşk’elen mermi ostoluten iqvilu.
Maxkumi na ixvenes varna ti-mutepe şeni dava na guin3’k’espe:
Augusto Pinochet: Şilişi mcveşi dik’t’at’ori, 10 Xrist’ana 2006 tariğis, guriş k’rizi ağoduşen ar dolonişk’ule 91 3’aneri rt’uşi doğuru. Pinochet şeni nak’otxani dava guin3’k’eret’u.
Slobodan Miloşeviç: Laheyis oirkianuri cezaşi maxk’eme şk’elen limaşi k’abaxat’i oxvenu, adamobaşa k’abaxat’i oğodu do genosisişi sebebepeten na ik’abaxat’inu Yugoslaviaşi mcveşi p’rezident’i 11 Mirk’ani 2006 tariğis dava muşi var içoduşakis moloxunales komolağuru.
Mengistu Haile Mariam: Et’iopiaşi adalet’işk’elen, 1977 do 1978 3’anapes genosisi oxvenuten na ik’abaxat’inu mcveşi dik’t’at’ori Mengist’u şeni k’arari meçamu içven. Mengist’us, 1991 3’anaşen doni Zimbabves txozinaşi skidala uğun.
Charles Taylor: Liberiaşi mcveşi p’rezdent’i Sierra Leona şeni na i3’opxinu cezaşi maxk’emeşk’elen limaşi k’abaxat’i oxvenu do adamobaşa k’abaxat’i oğodu şeni ik’abaxat’inen. Taylorişi dava Laheyişa iğinu do 2007 3’anas o3’k’omiluşa geiç’k’asunon.
Jorge Rafael Videla: Argent’inaşi mcveşi dik’t’at’ori Videla, k’oçi omt’inu, şik’ence steri k’abaxat’epeşen imuxak’emuşk’ule 1985 3’anas skidalaşi çodinaşakis moloxunuşi ceza niçinu do 1990 3’anas ixarsavinu. St’aroşinaşi tutas oxarsavu muşi na nijilinu dik’t’at’oris ağaneburot imuxak’emeşi albatoba uğun.
Manuel Noriega: Panamaşi mcveşi go3’oncğoneri Amerik’anurepeşk’elen 1989 3’anas iç’opinu do nark’ot’ik’iş maxirelobaşi k’abaxat’işen 40 3’ana moloxunuşi ceza eç’opu. Noriegak, a3’i xolo Floridas molaxen.
|
TÜRKÇE
